Projekt badawczy Polska-Namibia 2010

mam bardzo wielką prośbę. Byłam chora przez 1 tydzień i przed chwilą dowiedziałam się od koleżanki że będę mieć sprawdzian z historii w poniedziałek i dostałam mniej więcej zagadnienia jakie będą na nim, ale ja nic kompletnie nie rozumiem ... Jeśli ktoś by mi pomógł byłabym wdzięczna oto te zagadnienia :

- Na jakie trudności gospodarcze napotkała Polska po odzyskaniu niepodległości w 1922 roku.
- Na czym polegały reformy Grabskiego i czego dotyczyły (skarbowa i rolna)
- Na czym polegała wojna celna Polski z Niemcami.
- Jakie były przyczyny skutki przewrotu majowego oraz przebieg.
- Jaka było rola Piłsudskiego w czasie rządów Sanacji.
- Czemu służył BBWR i dlaczego zorganizowano proces brzeski
- Jakie zmiany wprowadzono w konstytucji kwietniowej.
- Jaki był cel budowy portu w Gdyni i COP.
- Przyczyny i skutki układu Ribbentrop- Mołotow.

Lista zagadnień:

- klęska Niemiec po I WŚ (daty, itp)
- data i postanowienia traktatu wersalskiego
- nowe państwa powstałe po I WŚ
- Liga Narodów
- Ład Wersalski
- Data i postanowienia układów w Rapallo i Locarno
- Dojście Mussoliniego do władzy
- Data i cechy wielkiego kryzysu
- Republika Weimarska
- Nazizm w Niemczech, dojście Hitlera do władzy
- przyczyny, charakterystyka nazizmu
- noc kryształowa
- komunizm wojenny, nowa polityka ekonomiczna (NEP)
- Józef Stalin i cechy stalinizmu
- cechy konstytucji marcowej w Polsce
- wybory parlamentarne i prezydenckie w Polsce w 1922 r.
- reforma walutowa i rolna w II RP
- przyczyny, przebieg i skutki przewrotu majowego
- cechy rządów Sanacji i etapy wprowadzania rządów autorytarnych w Polsce
- konstytucja kwietniowa
- Centralny Okręg Przemysłowy
- cechy polityki appeasementu
- Anschluss Austrii
- konferencja w Monachium
- pakt Ribbentrop-Mołotow

W tym roku IV dzienne miały trzy pytania na egzaminie i kartę formatu A3. Wygląda na to, że co roku jest inaczej. Pierwsze pytanie - I i II RP, drugie - opisać jakąś mniejszość narodową, trzecie - do wyboru Polskie Państwo Podziemne lub powstanie warszawskie. Czas 1,5 godziny. Odwiedził nas prof. Panic i aż miło było powspominać drugi roczek:)

ZAGADNIENIA do egzaminu (w większości pokrywają się z wykładami więc jest cacy):
1. I i II RP podobieństwa, różnice, obszar, ustrój.
2. Przyczyny - zewn. i wew. odzyskanie niepodległości (tr. wersalski, rewolucje, umiędzynarodowienie).
3. Rola historiografii w tej kwestii, rewolucja październikowa.
4. Kształtowanie się ośrodków władzy na ziemiach polskich 1918 XI - I 1919, klimat polityczny.
5. Ustalenie granic polskich po I w. św. - nie skutek, tylko po kolei każdą granicę.
6. Etapy życia politycznego II RP.
7. Przewrót majowy - przyczyny, przybieg, konsekwencje pośrednie, bezpośrednie.
8. Centrolew - powstanie, główne oblicze, program.
9. Mniejszości narodowe II RP - skąd brano statystyki.
10. Rozwój gospodarczy - jego główne etapy, inflacje, osiągnięcia gospodarcze.
11. Polityka zagraniczna II RP od 1921/22.
12. Podział ziem polskich w II w.św.
13. Polacy na emigracji (struktury władzy).
14. Struktury polskiego państwa podziemnego, struktury wojskowe, polityczne, administracyjne.
15. Główne przejawy eksterminacji obywateli polskich w II w.św.; ruch oporu.
16. Obozy: piłsudczykowski, endecki, ruch ludowy.
17. Ustrój Polski w świetle konstytucji marcowej i kwietniowej - rola prezydenta, zmiana ordynacji.

Zamach (przewrót) majowy 12-12 V 1926 r. zapoczątkował 9-letnie autorytarne rządy Józefa Piłsudskiego i jego obozu sanacji (do 1935 r.). Główną jego przyczyną była katastrofalna sytuacja gospodarcza (wzrastające bezrobocie, spadek produkcji przemysłowej, hiperinflacja opanowana dopiero za rządów A. Skrzyńskiego, strajki i utrudniająca eksport polityka celna Niemiec) i niezaradni politycy u władzy (walki polityczne, brak większości parlamentarnej, częste zmiany gabinetu - 13 rządów w ciągu 8 lat niepodległej Polski). Protesty wzbudzało fiasko polityki zagranicznej (układ w Locarno w 1925 roku), wielu przeciwników miała rządząca prawica kojarzona z faszyzmem, nacjonalizmem i zabójstwem prezydenta Narutowicza w 1922 r. Wpływ miał też spór Piłsudskiego z Sikorskim i Szeptyckim nt. sił zbrojnych oraz poprawa koniunktur, która mogła zwiększyć poparcie dla przyszłej władzy. Celem Piłsudskiego było zwiększenie interwencjonizmu państwowego.
W 1925 r. ministrem spraw wojskowych został piłsudczyk Lucjan Żeligowski, który miał potem bezpośredni wpływ na rozpoczęcie przewrotu, a w tymże roku kilkuset oficerów przybyło do Sulejówka prosząc Piłsudskiego o powrót do polityki i władzy. Na wieść o utworzeniu kolejnego rządu Wincentego Witosa w maju 1926 (powielenie rządu Chjeno-Piasta) zaprotestowała lewica (tzw. "kryzys rządowy"). 12 maja oddziały piłsudczyków (zrzeszające głównie legionistów, peowiaków i socjalistów) wkroczyły do Warszawy, po krwawych walkach (379 ofiar, strajk na kolei wywołany przez PPS) i nieudanej próbie zażegnania konfliktu przez Wojciechowskiego i Piłsudskiego na moście Poniatowskiego, prezydent i rząd ewakuowali się z Belwederu do Wilanowa, gdzie wkrótce podali się do dymisji. Pozostał parlament, dopasowując się do nowej sytuacji, wykorzystano marszałka Rataja do powołania rządu sanacyjnego z Kazimierzem Bartlem na czele, prezydentem został Ignacy Mościcki po oddaniu władzy przez Piłsudskiego. Przewrót majowy poparły PPS, Stronnictwo Chłopskie, PSL "Wyzwolenie", niektóre partie mniejszości nar., a także KPP. Przewrót majowy dokonał się w chwili powolnego odbijania się polskiej gospodarki od dna. Skutkiem jego nie było bynajmniej uzdrowienie naszego kraju, a tylko kolejne walki polityczne, ukryta dyktatura Piłsudskiego, powołanie GISZ-u, BBWR, powstanie Obozu Wielkiej Polski (po osłabieniu sanacji zacieśnienie stosunków z endecją - zjazd w Nieświeżu 1926 i Dzikowie 1927), spadek znaczenia sejmu, rządy "grupy pułkowników", nielegalne metody likwidacji opozycji (proces brzeski 1931-32), wojskowo-centralistyczny model rządzenia państwem. W 1935 r. uchwalono konstytucję kwietniową zgodną z ideologią sanacji (silna władza prezydenta przy ograniczeniu władzy parlamentu) i rozszerzającą dotychczasową nowelę sierpniową z 1926.
I nie byłoby w tym nic złego, może z wyjątkiem własnie zwiększenia interwencjonizmu Państwa w gospodarkę narodową, albo wprowadzenie właśnie, po uporządkowaniu Państwa właśnie konserwatywny liberalizm.

DATY: faszyzm i nazizm:
31 VII 1919- konst. Rep nowopowst. Rep. Weimarskiej
I 1919- powstanie NSDAP
X 1922- marsz na Rzym Mussoliniego
9 XI 1923- pucz w Monachium- Hitler
DATY:
10 XI 1918- powrt Piłsudskiego z Magdeburga (twierdzy)
18 XI 1918- pierwszy rzad (Moraczewski)- PPS, PSL „Wyzwol.
22 XI 1918- Piłsudski Tymczasowym Naczelnikiem Państwa
16 I 1919- wybory do Sejmu Ustawodawczego (wygr. Endecja)
10 II 1919- otwarcie sejmu ustaw.
20 II 1919- uchwalenie „małej konstytucji”: wł. ustaw: sejm ustawod(wł. suwerenna i wł. zwierzchnia nad naczeln irzadem), wł. wykon.: naczelnik państwa (Piłsudski)
27 XI 1919- dymisja rzadu Paderewskiego
XII 1919- premierem Leopold Skulski
23 VI 1920- premierem Władysław Grabski
17 III 1921- uchwalenie konstytucji marcowej
5 XII 1922- wybory do parlamentu pierwzsej kadencji zwyc:
Endecja +Chrześc. Demokrat=CHjN(Chrześc jedn narod)-chjena
9 XII 1922- wybory prezyden (Gabriel Narutowicz)
20 XII 1922- ponowne wyb. Prez (Stan. Wojciechowski)
1922- rząd Wład. Sikorskiego (powołany przez prezyd-Narutow)
15 V 1923- pakt Lanckoroński(CHjN+PSL”Piast”)
- stw. koal. rządu parlam endecja+piast,-zmn upr Piłs -uzg ref rol
V 1923- utworz. rządu(Chjeno-Piasta) Wincentego Witosa
1 IV 1924- reforma walutowa (1 zl = 1,8 mln marek niem)-hipIn
28 XII 1925- uchwalenie reformy rolnej
XII 1925- rzad Skrzyńskiego
10 V 1926- drugi rzad (Chjeno-Piasta) Winc. Witosa
12-14 V 1926r- przewrot majowy(zamach stanu Piłsudskiego)
2 VIII 1926- uchw. noweli sierpn.(wzm. wł. wykon koszt. parla)

retorjsa- legalny odwet(wojna celna z Nie),podwyższanie ceł przez oba państwa
LICZBY i STATYSTYKI:
Pow. 390 tys. km2, ludn: 27 mln, Polacy- 69%, Ukraińcy- 14%, Żydzi- 7,8%(2 mln), Białorusini- 3,9%, Niemcy- 3,8%,Inni -1,3
Skład społeczny: Chłopi- 50%, robotnicy- 27%, inteligencja- 16%, fabrykanci,finansiści- 1%, właściciele ziemscy- 0,3%, margiens społeczny- 2%;
wyznania: rzymskokatolicy- 66%, grekokatolicy-12%, prawosławni- 11%, mojżeszowe- 10%, ewangelici- 3,5%
Granice: (17 województw): niemcy- ok. 2000 km, rosja radz- 1400 km, czechosłow- 1000 km, Litwa i Łotwa- 750 km, Rumunia- 350 km, granica morska- 140 km
Irredenta- połaczenie się z krajem macierzystym (dotyczy mniejszości)

Ruch (partie) Narodowy:
Zwiazek Ludowo-Narodowy(Zl-N), V 1919r, Stan. Głąbiński, Stan. i Wład. Grabscy (Endecja): -nacjonalizm(idea umacn. sił narod)- osłab. wpływ mniejsz. narod. – ogran. uprawn. sejmu i prezydenta, wzmocn. poz. rządu - ochr. własn. pryw - )
Ruch chrześcijańsko-społ: IX 1919, Wojciech Korfanty, -myśl chrześc-społ, -program solidaryzmu społ –odrzuc. Państw. Interwencjonizmu -wsp. społ -klerykalizm(zw. państwa z kość.)
Partie konserwatywne:
Stronnictwo Prawicy-Narodow,1921, Stan. Badeni, Stroński, Mackiewicz i Stron chrześc-narod,1925,Stan Estreicher wsp.p:
- elem. Ideologii narod. -utrzym śc. zw. z kośc -monarchia w Pol
- sprzeciw wobec ref. Rolnej(tylko dobrowolna pryw. parcelacja
Partie chłopskie (ludowe):
PSL „Piast”,1913, Wincenty Witos, Jan Dąabski,Maciej Rataj,
- zwalcz. programu socjalist. i konserwatywn, -małe poparcie dla ref. Rolnej(odszkod. dla właśc. ziem.) -poparcie dla Piłsudsk.
Partie chłopskie (ludowe):
PSL „Lewica”,1913,Jan Stapiński i PSL „Wyzwolenie”, 1915, Stan. Thrgutt wsp prog: -radykaln program ref. Rolnej(przymus parcel) -rozdzial kośc od państ -uprawn dla mniejsz –przestrzeg. woln. obyw – popar. dla Piłsud -przekształc Pol w feder. Gmin
Partie robotnicze (socjalistyczne):
Narodowa Partia Robotn,1920: -waga inter. narodow –rozwiaz konfl. miedzy pracod i robotn. Poprzez ref. Socjalne i gospod.
Polska Partia Socjalist.,IV 1919,Ign. Daszyński,Jędrzej Moraczewski: -walka o niepodl Pol, -popar dem parlam i upraw dla mniejsz –system w którym wszyscy wplyw na sprawy państ
- walka o ustawodawstwo socjalne –uspołeczn niektórych gałezi gosp -powsz oświata -zwalcz. komunizmu -poparcie dla Piłsuds
Komunist. Partia Robotnicza Polski,XII 1918,Feliks Dzierżyński,Różą Luksemburg,Adolf Warsk: -pop. rewol bolsz.
- wprow. dyktatury proletariatu -nacjonalizacja główn gałez gosp
- 6-godzinny dzien pracy –dazenie do obalenia syst.demokrat

Konstytucja Marcowa i jej postanowienia: (17 III 1921)
- naród jest źródłem władzy (trójpodzial władzy):
- wł. ustawodawcza- parlament(2 izby), Sejm(444 posłów na 5 lat),Senat(111 senatorów na 5lat),-wybór prezyd i kontrola rzadu
- wł. wykonawcza: prezydent(wybier. Przez zgrom. narod(Sejm i senat), odpow. konsyt. zwierzchnik sił zbrojnych, reprezent państwa za granica, -rada ministrów z premierem(prawo inicjat. Ustawod.)-ministrowie: mianowani przez prezydenta,
- wł. sadownicza: sady powsz. i sędziow. niezawiśli(przez prez)
- ustrój republikański i rzady parlamentarne
- swobody i prawa obywatelskie, - niezawisłość sadów – - - ochrona życia, nietykalność, prawo do zszerzania się, równość
- odpowiedzialność rzadu przed parlamentem, - własność pod opieke państwa - toler. rel. ale rel. rzymskokatol. Uprzywilejow

Przyczyny przewrotu majowego: (12-14 V 1926r)
- częste zmiany rzadów, walka między partiami, sejmokracja- nadmierna dominacja parlamentu nad innymi instytucjami
- zagrożenie zewn. Państwa, -zadawniony konflikt między prawica (Endecja- Dmowski) a Piłsud. (nazywany socjalista)
- niestabilna sytuacja gospod.(wina rzadu) 0popar. społ dla objęcia władzy przez silna jednostke, -bezposr przycz. to powst. II rzadu Chjeno-Piasta(Witos) i obawy przed powt. interw(Krak)
Skutki przewrotu majowego(zamachu stanu):
- proces ograniczania funkcji ustawodawczych parlamentu
- wprowadzenie rzadów autorytarnych(sprawowanie władzy przez waska władze ludzi- Piłsudski i przyjaciele)
- wprowadzenie rzadów sanacji (grupa rzadzaca w Polsce i system rzadow po 1926r, uzdrowienie sytuacji polit.i gosp kraju